Te huur : een stukje van de ruimte
Een wetenschappelijk experiment uitvoeren in de ruimte? Dat was tot voor kort onoverkomelijk duur en complex voor een onderneming of school. Space Applications Services, een bedrijf uit Zaventem, opent de mogelijkheid voor iedereen.
Het is moeilijk om het je voor te stellen tussen de baanwinkels en de autoshowrooms, maar aan de Leuvensesteenweg in Zaventem wordt aan spitstech- nologie in de ruimtevaart gedaan. In het labo in de kelder van Space Applications Services (SAS) staat onder meer een simulator voor het toekomstige ruimtetuig Dream Chase. Ernaast staat een stapel plastic dozen met regoliet, synthetisch maanstof waarmee experimenten worden uitgevoerd rond toekomstig leven op de maan. Experts onderzoeken of het goedje kan dienen voor de productie van water. Regoliet is peperduur en gevaarlijk om in te ademen, maar het wordt bewaard in IKEA-bakken. ‘Waarom de vijf keer duurdere varianten gebruiken als dit even goed werkt?’
Er zit ook een controlecentrum dat rechtstreeks in contact staat met het Internationaal Ruimtestation (ISS), dat ruim 400 kilometer boven ons zweeft. Dat zal dienen voor een nieuw project dat afgelopen weekend gelanceerd werd – letterlijk – en dat de ruimte een pak toegankelijker moet maken.
Space Applications Services maakt het mogelijk voor bedrijven, onderwijsinstellingen en andere geïnteresseerden om relatief snel en goedkoop een stukje ruimte te reserveren om er wetenschappelijke experimenten uit te voeren. Dat gebeurt door de ‘verhuur’ van kleine kubussen van een kubieke decimeter aan onderzoeksruimte aan boord van het ISS.
‘Voorheen was het enkel voor de internationale ruimtevaartagentschappen haalbaar om naar de ruimte te gaan. Alleen grootschalige wetenschappelijke projecten van lange termijn konden het tot in het ISS schoppen. Wij zorgen ervoor dat het binnen handbereik ligt voor eender welk land of eender welke organisatie, in een gestroomlijnd en betaalbaar proces. Dat is de democratisering van de ruimte’, zegt Hilde Stenuit, business developer bij SAS en bezielster van het project.
‘Stel, je wil als klein farmabedrijf een medicijn testen. Daarvoor kan een omgeving van micrograviteit van grote waarde zijn, want cellen zullen in alle richtingen groeien, en niet enkel tweedimensionaal zoals in een petrischaal op aarde. Of wat is de impact van micrograviteit op de houdbaarheid van voeding? Of onderzoek in de sfeer van ruimtevaart: hoe reageert een op aarde gemaakt satellietonderdeel zodra het in de ruimte komt?’
Bacteriën
Vanwege de vorm kreeg het project de naam ICE Cubes mee. Op een Orbital-raket vanaf de kust van Virginia ging het eerste materiaal gisteren de ruimte in: het rek waarop de kubussen worden vastgeklikt, samen met ‘Cube Zero’, de eerste van zijn soort. Die worden deze week geïnstalleerd in Columbus, de Europese module van ISS. In juni brengt een raket van SpaceX de eerste echte experimenten naar boven. Daarbij onder meer een experiment dat test hoe bacteriën gebruikt kunnen worden om methaan te creëren in micrograviteit.
Een cube kost amper 50.000 euro voor drie maanden, alles inbegrepen: papierwerk, veiligheidscontrole, lancering en de software om de data in real time online op te volgen. Het is een fractie van het kostenplaatje voor een traditionele wetenschappelijke missie in de ruimte. SAS belooft dat het binnen twaalf maanden van voorstel naar lancering kan gaan. ‘Voor bedrijven is dat heel aantrekkelijk om het tempo van hun onderzoek en ontwikkeling op te drijven’, zegt Stenuit. ‘Die tijdschaal is totaal nieuw.’
Space Applications Services, opgericht in 1987, telt 90 werknemers. Het ging in op een openbare aanbesteding van het Europese ruimtevaartagentschap ESA. Die riep in 2015 bedrijven op om ideeën te formuleren voor de commercialisering van wat in het jargon LEO heet: low earth orbit, de ruimte rond de aarde tot een hoogte van 2.000 kilometer. Voor ICE Cubes werd een publiek-privaat partnerschap opgezet, met financiering van de Europese Commissie.
Kortingstarieven
De cubes mikken ook specifiek op onderwijs, van academisch tot lager op de ladder. Door de tijdspanne van twaalf maanden wordt het mogelijk in het kader van doctoraatsstudies of zelfs masterproeven experimenten in de ruimte uit te voeren. Voor scholen komen er speciale kortingstarieven.
‘Motivatie is een heel belangrijke factor’, zegt Stenuit, die bijna 30 jaar ruimtevaartervaring heeft en onder andere de tweede vlucht van Frank De Winne vanop de aarde coördineerde. ‘Als kinderen bezig kunnen zijn met iets dat echt in de ruimte is, zie je hoe dat hen naar STEM-richtingen duwt. Niet te onderschatten in Europa. Als je toont wat er kan, is dat heel inspirerend.’
Voorlopig is er maar een akkoord voor de uitbating van het ISS tot 2024. Of dat nog verlengd wordt, is in politiek onstabiele tijden heel onduidelijk. Wel is er sprake dat het ruimtestation in zijn geheel of in stukken wordt geprivatiseerd. ‘Het zal interessant zijn om te zien wat met het ISS, en met de verdere commercialisering van low earth orbit gebeurt’, zegt Stenuit. ‘Maar het einde van het ISS is niet het einde van ICE Cubes.’
Artikel: De Tijd
Roel Verrycken, Redacteur Ondernemen